Opis

Stara Przedwojenna Warszawa –Rok 1926 Ulica Marszałkowska na wysokości Dworca Głównego– czarno biały remaster 8K

Bardzo oryginalny plakat którego nigdzie indziej nie znajdziesz, ręcznie malowany i koloryzowany.

Oczywiście wydrukowany plakat nie będzie zawierać żadnych logotypów, oznaczeń, ani podpisu autora.

Plakat z oryginalną filmową koloryzacją i remasteringiem do 8k

NAC Domena publiczna

Ulica Marszałkowska – jedna z głównych ulic Warszawy, ważna arteria komunikacyjna w kierunku północ-południe.

Ulica biegnie od pl. Unii Lubelskiej do pl. Bankowego. Kontynuację ulicy na południe stanowi ul. Puławska. Przy wjeździe na pl. Bankowy ulica spotyka się z ul. Senatorską i Elektoralną. Kontynuację ciągu Marszałkowskiej w kierunku północnym stanowi ul. Andersa.

Pod ulicą, na odcinku od pl. Konstytucji w kierunku placu Bankowego, biegnie I linia warszawskiego metra ze stacjami:

• Centrum
• Świętokrzyska
• Ratusz Arsenał

Na całej długości ulicą biegnie również linia tramwajowa.

Przed II wojną światową

Nazwa ulicy pochodzi od nazwy urzędu marszałka wielkiego koronnego Franciszka Bielińskiego^[1], którego pałac stał przy historycznym początku ulicy, w pobliżu skrzyżowania z ul. Królewską. W końcu XVIII wieku ulica była wybrukowana na całej przynależnej do Bielina długości, tj. 810 łokci (ok. 480 metrów)^[2].

W połowie XIX wieku z powodu budowy w latach 1844–1845 Dworca Wiedeńskiego przy skrzyżowaniu z Al. Jerozolimskimi ulica i jej przecznice stały się terenem ożywionego ruchu budowlanego. Rozwój miasta w kierunku południowo-zachodnim wymusiła również budowa Cytadeli. W drugiej połowie XIX i na początku XX wieku ulica została prawie w całości zabudowana kilkupiętrowymi kamienicami, często bardzo okazałymi. Mieściło się tu wiele sklepów, restauracji i innych punktów usługowych.

W związku z rozwojem miasta i zwiększeniem się ruchu ulicznego, w drugiej połowie XIX wieku pojawiły się plany przebicia ulicy na północ przez Ogród Saski do placu Bankowego. Spotkało się to jednak z protestami przeciwników zmniejszenia powierzchni Ogrodu, po których stronie stanął prezydent Sokrates Starynkiewicz^[3].

W 1903 pod nr 114 otwarto kino Bioskop – pierwsze kino w Warszawie^[4]. W 1908 roku ulicą po raz pierwszy pojechały tramwaje elektryczne^[5].

W 1935 ulicę przebito do placu Żelaznej Bramy i ul. Żabiej^[3]. Projekt połączenia Marszałkowskiej z placem Bankowym zrealizowali Niemcy w czasie okupacji, wykorzystując zniszczenia w czasie obrony Warszawy w 1939, w tym zwłaszcza zburzenie i rozbiórkę oficyn pałacu Błękitnego^[3][6].

W latach 1938–1939 pod numerem 134 przy skrzyżowaniu z ul. Świętokrzyską wybudowano modernistyczny gmach Centrali PKO, zniszczony w 1944 podczas powstania warszawskiego.

Zabudowa ulicy ucierpiała w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939^[7][8].

Największe zniszczenia w czasie II wojny światowej przyniosło jednak powstanie warszawskie oraz okres po kapitulacji powstania.

W 1945 straty ulicy szacowano nawet na 80% substancji. Według serwisu warszawa1939.pl ocalały przede wszystkim najwytrzymalsze kamienice budowane tuż przed wojną: Marszałkowska 8, 18, 56. Ponadto Niemcy nie zniszczyli budynków na południowym krańcu ulicy: 1, 2, 4, 6. Obronną ręką lub z niewielkimi uszkodzeniami wyszły z wojny kamienice: Marszałkowska 17, 28/30, 41, 43, 45, 58, 62, 66 i 101 (tzw. willa Marconiego). Pożar zniszczył fasady kamienic 81 i 81a. Dewastacji i wypaleniu uległy gmachy: Marszałkowska 47, 69 i 71 (do drugiego piętra), 81b i 83 (do pierwszego piętra), 85 (do drugiego piętra), 95 (do piątego piętra), 124/128 (do drugiego piętra) oraz willa pod nr 141. Ciężko uszkodzone zostały budynek nr 19 i kościół Zbawiciela. Stał też całkowicie zrujnowany szkielet Centrali PKO (Marszałkowska 134).

Po wojnie w zachowanych parterach zniszczonych budynków uruchomiono liczne sklepy i punkty handlowe m.in. w budynku nr 119 mieściła się kawiarnia Cafe Fogg prowadzona przez Mieczysława Fogga. Ulica zyskała wówczas przydomek „parterowej Marszałkowskiej”. Dużą część fasad wypalonych budynków rozebrano z nakazu Biura Odbudowy Stolicy, nie licząc się z ich rzeczywistym stanem zachowania^[9].

„Parterowa Marszałkowska” powstała głównie dzięki prywatnym funduszom. Jednak dla władz komunistycznych ulica w przedwojennej formie była głównie symbolem kapitalizmu. Postanowiono poszerzyć ulicę z przedwojennych 26 do 60 metrów na odcinku między ul. Piękną a Alejami Jerozolimskimi i do 120 metrów między Alejami Jerozolimskimi a ul. Królewską. W tej północnej części miał powstać wielki plac z monumentalnymi gmachami instytucji państwowych i central handlu uspołecznionego^[10]. Oznaczało to rozbiórkę wszystkich obiektów pod adresami nieparzystymi wyższymi niż 65, włącznie z zabytkową willą Marconiego.Tego planu jednak nie zrealizowano.

W latach 1952–1954 poczyniono przygotowania pod budowę Pałacu Kultury i Nauki, całkowicie zmieniając tym samym charakter tej części miasta. W 1954 poszerzono z kolei odcinek między pl. Konstytucji a Al. Jerozolimskimi. Jedynym przedwojennym budynkiem na tym odcinku ulicy po stronie nieparzystej została oficyna kamienicy nr 81, która dzięki rozbiórce frontu „wysunęła się do przodu”.

W południowej części wybudowano nowy plac otoczony przez socrealistyczne budynki zwane Marszałkowską Dzielnicą Mieszkaniową. Wymagało to dalszych wyburzeń. Rozebrano zdatny do naprawy gmach nr 47, a cofnięta w głąb posesji kamienica nr 45 została zasłonięta nowym gmachem. Z budynków 43, 60 i 62 skuto część detalu. Adaptowano na potrzeby MDM kamienice 56, 58, 60 i 62, wyrównując ich wysokość (58 nadbudowano o 3 piętra, 62 obniżono o 1 piętro).

Władze czyniły utrudnienia przy odbudowie wysokich wież kościoła Najświętszego Zbawiciela, odbudowano je dopiero w 1955.

Pierwszym nowym budynkiem zrealizowanym po wojnie był gmach Ministerstwa Hutnictwa (obecnie siedziba sądów rejonowych), zwany „żyletkowcem” architekta Marka Leykama (Marszałkowska 82). W latach 1950–1953 zabudowano socrealistycznymi kamienicami południowy odcinek Marszałkowskiej (od placu Unii Lubelskiej do Wilczej). Pod koniec lat 1950. i w latach 1960. podejmowano też próby zabudowy odcinka Marszałkowskiej między Wilczą a Alejami Jerozolimskimi architekturą nowoczesną. Wschodnia pierzeja między Świętokrzyską a Królewską powstała w latach 1954–1961 według projektu „Tygrysów” (Marszałkowska 136–40).

W latach 1960–1969 zbudowano tzw. Ścianę Wschodnią, zaprojektowaną przez Zbigniewa Karpińskiego. W ramach przygotowań do tej inwestycji w 1959 wyburzono „parterową Marszałkowską” oraz zniszczony gmach Centrali PKO^[11]. Zabudowę ulicy na odcinku od Alej Jerozolimskich do ul. Świętokrzyskiej stworzyły cztery domy towarowe oraz zespół budynków mieszkalnych^[12].

W 1972–1973 szwedzka firma Skanska zbudowała w narożniku Al. Jerozolimskich i Marszałkowskiej modernistyczny hotel Forum.

W 1970 pod Marszałkowską na osi ulicy Złotej (w tamtym czasie – Kniewskiego) przebito tunel o długości 80 m do placu Defilad oraz przejście podziemne o długości 43 m^[13].

W latach 90. przy ulicy powstały dwie stacje metra – A13 Centrum i A14 Świętokrzyska. W 2006 przeprowadzono rewitalizację na odcinku od pl. Unii Lubelskiej do pl. Zbawiciela. W 2019 rozpoczęto budowę Muzeum Sztuki Nowoczesnej w pobliżu Pałacu Kultury i Nauki.

Do dziś niezabudowane są zachodnie (nieparzyste) odcinki ulicy między Al. Jerozolimskimi a ul. Królewską.

opis wiki

NAC

Autorem koloryzacji retuszu i remasteringu cyfrowego do 8k jest Bogdan Markowicz

---

Wymiary (warianty):

1 plakat w formacie A4 (210 x 297 mm).

2 plakat w formacie A3 (297 x 420 mm).

3 plakat w formacie A2 (420 x 594 mm).

4 plakat w formacie A1 (594 x 841 mm).

5 plakat w formacie A0 (1189 x 841 mm).

UWAGA

Ze względu na duży wymiar format A0 możliwy tylko i wyłącznie kurierem DPD.

---